Kitab'ul Ahlak
Bismillahirahmanirrahim,En faziletli mümin, ahlakı en güzel olandır.[Buhari]
Ramuz:
Güzel ahlak hataları eritir; suyun buzu erittiği gibi.
Fena ahlak ta ameli bozar; sirkenin balı bozduğu gibi.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)
Güzelin güzeli güzel ahlaktır.
Ravi: Hz. Hasan (r.a.)
İktisad, geçimin yarısı ve güzel ahlak ta dinin yarısıdır.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)
Sükut, ahlakın seyyididir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)
Müminlerin imanca en kâmili, ahlâkça yüksek olanıdır.
Vasıfları: Yanları basık ( yani herkes sokulabiliyor)
geleni gideni çok olması ve başkalarıyla ülfet etmeleri,
hem de kendileri ile ülfet olunmasıdır.
Kim etrafı ile ülfet edemiyorsa, onda hayır yoktur.
Ravi: Hz. Ebû Said (r.a.)
Güzel ahlaka sahip olun. Zira güzel ahlak hiç şüphesiz Cennettedir. Fena ahlaktan çekinin. Zira o da şüphesiz Cehennemdedir.
Ravi: Hz. Ali (r.a.)
Adam ahlâkının güzelliği ile, geceleri kaim, gündüzleri saim olanların mertebesine erişir.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)
Güzel ahlakın ifadesi şudur: Dünyadan nasib olana razı olur, nasib olmıyana da kızmaz.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)
Ben, Cennet bahçelerinde, Cennetin üstünde ve Cennetin alt
tarafında birer köşke şu kimse için kefilim ki o:
Haklı olduğu halde mücadeleyi terkeder, şaka için de olsa,
yalanı söylemez ve insanlar için ahlakını güzelleştirir.
Ravi: Hz. İbni Abbas (r.anhüma)
Size hayırlılarınızı haber vereyim mi? O, öyle bir kimsedir ki;
omuzu yumuşak, ahlakı güzel ve gücü yettiğince ailesine ikram edicidir.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)
Üç şey vardır ki, insan, kıyamet gününe o vasıflarla gelmezse,
ona bir şey (mükafat) yoktur: Kendisini Allah'ın haramından men edecek verağ,
halk ile iyi geçinecek ahlak, sefihin cehaletini karşılayacak hilim.
Ravi: Hz. Büreyde (r.a.)
Ümmetimin şerlileri, çok konuşan, düşüncesizce konuşan
ve azametle konuşanlardır. Ümmetimin hayırlıları ise, ahlakça en güzel olanlarıdır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)
Allah (z.c.hz.) buyurur: "Ben azimüşşan, kulları ilmimle yarattım. Hayır murad ettiğim kimseye güzel ahlak verdim. Fenalığı murad ettiğim kimseye de fena ahlak verdim."
Ravi: Hz. İbni Ömer (r.anhüma)
Allah (z.c.hz.) bir adamın hilkati ile ahlakını güzel etmişse, o kimseyi asla ateş tatsın diye yaratmamıştır.
Ravi: Hz. Ebû Hüreyre (r.a.)
Mekarim-i ahlak on şeydir. Adamda bulunur, oğulda olmaz, oğulda olur,
babada olmaz, kölede olur efendisinde olmaz. Allah onları saadet murad
ettiği kimselere taksim eder: Sözü doğru olmak, harpte sadakat,
saili boş çevirmemek, iyiliği karşılıksız bırakmamak, hıfzı emanet,
sıla-ı rahim, kendisini komşuya karşı borçlu bilmek, yol arkadaşına
kendini borçlu bilmek, misafiri ağırlamak ve hepsinin başı da hayadır.
Ravi: Hz. Âişe (r.anha)
Allah indinde mekarim-i ahlak üçdür: Sana zulmedeni affedersin,
Sana vermeyene verirsin. Seni yoklamayanı yoklarsın.
Ravi: H.z. Enes (r.a.)
Kim esasen batıl olan yalanı terk ederse, Allah ona Cennetin kenarında
bir köşk bina eder. Kim haklı olduğu halde cidali terk ederse,
ona Cennetin ortasında bina verir. Kim de ahlakını (riyazetle)
güzelleştirirse ona Cennetin âlâsında bina yapar.
Ravi: Hz. Enes (r.a.)
--------------------------------------------------------------------------
Rûdânî:
Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: "Kıyamet gününde Allah Teâlâ şöyle buyuracak:
Celâlim hakkı için birbirlerini sevenler nerede'
Bugün onları, gölgemden başka hiçbir gölgenin bulunmadığı
şu anda gölgemde gölgelendireceğim'." [Mâlik ve Müslim.]
Enes radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Yaşlı kimseye sırf yaşından dolayı hürmet eden hiç kimse yoktur ki,
Allah da ona yaşlandığında saygı gösterecek birini ihsan etmesin." |Tirmizî]
İbn Mes'ûd radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kişi müslüman kardeşine hürmet ettiği zaman sanki Allah'a saygı göstermiş gibi olur."
[Bezzâr leyyin bir senedle.]
Muâz radiyallahu anh'dan: "Ayağımı özengiye koyup (yola çıkarken) Allah Nebisi
saUallahu aleyhi ve sellem'in bana en son tavsiyesi şu olmuştur:
'Ey Muâz! İnsanlara karşı güzel ahlâkla davran!'" [Muvattâ.]
Mâlik radiyallahu anh'dan: (Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim."
Âişe radiyallahu anhâ'dan: (Allah Resulü saUallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Şüphesiz mü'min güzel ahlâk sayesinde, oruç tutan ve gece namaz
kılanların derecesine ulaşır." [Ebû Dâvud]
Âişe radiyallahu anhâ'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"İman bakımından mü' minlerin en mükemmeli, ahlâkça en güzel olan ve
ailesine en güzel davrananlardır."
Ebû'd-Derdâ radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kıyamet günü mü'minin terazisinde güzel ahlâktan daha ağır bir şey yoktur.
Allah Teala, çirkin ve ne konuştuğunu bilmeyenlerden nefret eder."
Câbir radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"içinizden en çok sevdiklerim ve kıyamet gününde mevki cihetinden
bana en yakınınız ahlâkça en güzel olanlanmzdır.
En nefret ettiklerim ve kıyamet gününde benden
en uzak olanlarınız ise gevezeler, boşboğazlar ve yüksekten atanlardır."
Dediler ki:"Ey Allah'ın Resulü! Gevezeler, boşboğazlar ve yüksekten atanlar kimlerdir?"
"Onlar mütekebbir (büyüklük taslayan) kimselerdir" buyurdu. [Tirmizî]
Nevvâs bin Sem'ân radiyallahu anh'dan:
(Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Birr (iyilik) güzel ahlâktır. Günah ise, içini rahatsız edip,
insanların görmesinden hoşlanmadığın şeylerdir." [Müslim ve Tirmizîl
Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Haya imandandır, iman ise cennettedir. Yüzsüzlük cefadandır,
cefa ise cehennemdedir." [Tirmizî]
İmrân bin Husayn radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Haya insanı daima iyi ve doğruya ulaştırır." Beşir bin Kâ'b der ki:
"el-Hikme (mecmuasmda) şöyle yazılıdır: 'Ağırbaşlılık ve Allah'a
tazimin de hayadan olduğunu görüyoruz."
Diğer rivayet:
"Hayanın zayıf olanı da vardır." Bunun üzerine Ömer dedi ki:
"Ben sana Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem'den naklediyorum;
sen ise bana kendi sahifelerinden söz ediyorsun."
[Buhârî, Müslim ve Ebû Dâvud.]
Zeyd bin Talha bin Rükâne radiyal-lahu anh'dan:
(Şu sözü) Allah Resulüne nisbet etti: "Her dinin (önde gelen)
bir ahlâkı vardır; İslâm'ın ahlâkı ise hayadır." [Mâlik]
Enes radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"İnsanlara kötü zan beslemekten sakının!" [Taberânî]
Ebû Saîd radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"İnsanlara teşekkür etmeyen Allah'a şükretmiş olmaz." [Tirmizî]
Âişe radiyallahu anhâ'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Yumuşaklık, bulunduğu şeyi süsler, bulunmadığı şeyi ise çirkin kılar."
Diğer rivayet:
"Allah refikdir. Rıfkı, (yumuşak söz ve davranışı) sever. Şiddet ve
yumuşaklıktan başka şeyler için vermediğini, yumuşak söz ve davranış için verir."
(Müslim ve Ebû Davud)
Cerîr radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Kim rıfk (yumuşaklıktan yoksun olursa, bütün iyiliklerden yoksun olur."
[Müslim ve Ebû Dâvud]
Ebû Zer radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)
"Biriniz yapacağı en küçük iyiliği bile asla hakir görmesin.
Yapacak hiçbir şey bulamazsa kardeşini güler yüzle karşılasın.
Bir et satın alırsan ya da bir tencere kaynatırsan suyunu
çok katıp komşuna ondan ikram et!" [Tirmizî]
Muâviye radiyallahu anh'dan: "İhtiyacını arzedene yardımcı olun ki ecir alasınız.
Sizin yardım edip bu sebeple ecir alabilmeniz için ben bazı işleri
(halletmeyi) geciktiririm. Zira Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurmuştur:'ihtiyacı olana yardım edin de sevaba girin!'"[Ebû Dâvud]